Wielka Sobota – to dzień adoracji, trwania przy Grobie Pańskim w postawie rozważania śmierci Jezusa oraz Jego zstąpienia do otchłani. To dzień ciszy!!! Powinien być wypełniony zadumą nad cudem Zmartwychwstania. Przez modlitwę i post oczekujemy na Zmartwychwstanie Pana.

Ale tego dnia przeżywamy również tajemnicę zstąpienia Chrystusa do „piekieł”, czyli do otchłani. A więc nie chodzi tu o „piekło” – nieodwracalny stan potępienia wiecznego, a słowo „piekła”, czyli właśnie ideę otchłani, a więc o rzeczywistość, w której sprawiedliwi oczekiwali na Jezusa, by ich wprowadził do Nieba. Jezus od dnia swojej śmierci do Zmartwychwstania przebywał więc w… otchłani. Nie poszedł tam za karę, nie pozostał tam, lecz potem wstąpił do Nieba. Poszedł tam, by duszom oczekującym na pełnię zbawienia – ogłosić radosną wieść o swoim zwycięstwie nad śmiercią. W otchłani przebywały dusze prawych ludzi Starego Testamentu. Nie mogły one wejść do nieba, bo było ono przed nimi zamknięte, a swoim bogobojnym życiem nie zasługiwały na wieczne potępienie. Czekały więc na czas nadejścia Zbawiciela i dokonanego przez Niego odkupienia. Wśród tych sprawiedliwych dusz były m.in. dusze: Adama, Ewy, Abla, Noego, Abrahama, patriarchów i proroków, Samuela, Mojżesza, Dawida, Anny i Joachima – rodziców Matki Bożej, Józefa – ojca Jezusa, Jana Chrzciciela i wielu innych. Prawda ta została zawarta w Składzie Apostolskim: Zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał.

W Wielką Sobotę nie sprawuje się Mszy Świętej. Można z ludem odprawiać Liturgię Godzin, czyli brewiarz, zwłaszcza Jutrznię i Godzinę Czytań rano, tak jak w Wielki Piątek.

W ten dzień kapłan błogosławi pokarmy, które będzie się spożywać w Wielkanoc. Pobłogosławić pokarmy może, oprócz biskupa i prezbitera, także diakon i akolita – alumn wyższego seminarium duchownego. O. Newerani pisał w roku 1739: „Święcą baranka, przypominającego prawdziwego Baranka-Chrystusa i Jego triumf, dlatego też zwyczajnie chorągiewki na pieczonym baranku stawiają. Święcą mięsiwa, którego się Żydom pożywać nie godziło, na dowód, żeśmy przez Chrystusa Pana z jarzma Starego Zakonu uwolnieni… Święcą chrzan na znak tego, że gorzkość męki Jezusowej tegoż dnia w słodycz się nam zamienia, i dlatego też przy tym masło święcą, które znaczy tę słodycz. Święcą na ostatek i jaja na dowód tego, że jako kokosz dwojako niejako kurczęta rodzi, raz niosąc owoc, drugi raz go wysiadując, tak przez Chrystusa dwa razy jesteśmy odrodzeni”.

Kościół zachęca, aby w Wielką Sobotę powstrzymać się od spożywania pokarmów mięsnych. Pierwszym motywem nawiedzenia kościoła powinna być adoracja Jezusa w Najświętszym Sakramencie w „Bożym Grobie”. Błogosławieństwo pokarmów na stół wielkanocny jest pięknym obyczajem, ale jednak ma ono charakter drugorzędny. Nie zapomnijmy przygotować świece na liturgię Wigilii Paschalnej. 

WIGILIA PASCHALNA

Wigilia Paschalna – rozpoczyna świętowanie Zmartwychwstania Pana Jezusa. Jest centralnym momentem Triduum Paschalnego. Jest najważniejszą i najpiękniejszą celebracją w całym Roku Liturgicznym. To świętowanie największego wydarzenia w dziejach świata – Zmartwychwstania Chrystusa. Ceremonie Wigilii Paschalnej nie mają charakteru wielkosobotniego, ale wielkanocny. To jest pierwsza Msza św. wielkanocna (nawet jeśli procesja odbywa się rano w niedzielę). To prawdziwa Pascha, czyli czas przejścia do nowego czasu – już w świetle Zmartwychwstania.

      Wigilia Paschalna składa się z czterech części: Liturgii Światła, Liturgii Słowa, Liturgii Chrzcielnej, Liturgii Eucharystycznej.

1. Liturgia Światła. Wierni powinni przyjść do kościoła ze świecami. Kościół widzi w świetle i ogniucoś więcej niż tylko praktyczny środek do oświetlania wnętrz, mieszkań. Widzi nade wszystko w nim symbol samego Jezusa Chrystusa. Pan Jezus sam nazywał siebie światłem: Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia. Jasność słońca symbolicznie gaśnie, kiedy Chrystus na krzyżu umiera: Słońce się zaćmiło, by się pojawić w świcie/poranku Zmartwychwstania.

     Liturgia Światła rozpoczyna się przed kościołem. Przed rozpoczęciem liturgii w kościele gasną wszystkie światła. Do rozpalonego ogniska podchodzą kapłani i służba liturgiczna. Następuje poświęcenie ognia i nowego paschału. Kapłan kreśli na świecy znak krzyża, litery Alfa i Omega oraz cyfry bieżącego roku. Wypowiada przy tym następujące słowa: Chrystus wczoraj i dziś, Początek i koniec, Alfa i Omega. Do Niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków. Amen. A potem umieszcza w paschale pięć symbolicznych gwoździ, tworzących krzyż, przypominających pięć ran Chrystusa. I wypowiada przy tym następujące słowa: Przez swoje święte rany jaśniejące chwałą niech nas strzeże i zachowuje Chrystus Pan. Amen. Następnie kapłan zapala świecę paschalną od poświęconego ognia.

Procesja wyrusza do kościoła. Kapłan czy diakon niesie zapalony paschał. W kościele panują ciemności. Jedynym źródłem światła jest paschał. Celebrans w progu świątyni śpiewa: Światło Chrystusa, a wszyscy odpowiadamy: Bogu niech będą dzięki. Ma to być okrzyk prawdziwej radości ze zwycięstwa Jezusa obecnego wśród nas, a nie tylko rytualna odpowiedź (zwróćmy uwagę na to, co mówimy i ucieszmy się rzeczywiście z triumfu Jezusa). Celebrans czyni to powtórnie w środku nawy świątyni i trzeci raz przy ołtarzu. Wierni odpalają swoje świece od ognia paschału. Kiedy procesja dochodzi do ołtarza: zapalają się wszystkie światła w kościele. W tym momencie spróbujmy sobie uświadomić, co oznacza powiedzenie, że: Oto Chrystus jest światłością świata!!! Swoim zmartwychwstaniem Chrystus opromienia nasze życie. To jest bardzo mocny, poruszający symbol.

Po przyniesieniu paschału do prezbiterium i okadzeniu go diakon lub kapłan śpiewa, wyjaśniając m.in. symbolikę światła, orędzie wielkanocne – tzw. Exultet (słowo to oznacza – weselcie się). Zaczyna się ono słowami: Weselcie się już zastępy aniołów w niebie. (…) Raduj się ziemio opromieniona tak niezmiernym blaskiem, a oświecona jasnością Króla Wieków poczuj, że wolna jesteś od mroku, co świat okrywał.  Exultet – to jeden z najpiękniejszych hymnów, jakie posiada Kościół.

2. Liturgia Słowa– jest bardzo rozbudowana. Może się składać aż z dziewięciu czytań. Liczbę czytań można zmniejszyć, ale nie wolno znacznie ograniczać liturgii Słowa, np. ze względu na czas. Czytania biblijne pokazują całą historię zbawienia: od początku świata, poprzez wyprowadzenie narodu wybranego z Egiptu, aż do czasu, gdy Jednorodzony Syn Boży stał się Człowiekiem, by odkupić grzechy świata, a zabity za nasze przewinienia, trzeciego dnia powstał z martwych. Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu – zapala się świece ołtarzowe, śpiewa się hymn: Chwała na wysokościprzy akompaniamencie bicia dzwonów. Natomiast po czytaniu z Listu do Rzymian – kapłan, przewodniczący liturgii, intonuje radosne Alleluja, po czym śpiewa się radosny psalm.
3. Liturgia Chrzcielna– chrześcijanie odnawiają w noc Paschy przymierze z Bogiem, które zawarli przez Chrzest św. Liturgia Chrzcielna rozpoczyna się odśpiewaniem Litanii do Wszystkich Świętych. Uświadamiamy sobie, że przez Chrzest zostaliśmy powołani do świętości. Po litanii następuje błogosławieństwo wody chrzcielnej. Kapłan wyraża Ojcu niebieskiemu najwyższą wdzięczność za dar wody; przede wszystkim za to, że przez nią odradza nas dzięki męce i śmierci Pana Jezusa. W pewnym momencie paschał zostaje zanurzony w wodzie chrzcielnej. Nasz chrzest przypomina również – błogosławieństwo wody do pokropienia.

Następuje odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Oto wierni z zapalonymi świecami w ręku wyrzekają się grzechu oraz wyznają wiarę w Ojca, Syna i Ducha Świętego, Kościół, obcowanie świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne. Tak, jak wszyscy kapłani w Wielki Czwartek odnawiają swoje obietnice, tak wszyscy chrześcijanie odnawiają w noc Paschy przymierze z Bogiem, które zawarli poprzez Chrzest św.

Po błogosławieństwie wody – część wody wydziela się osobno jako wodę święconą w dużych naczyniach. Wierni biorą ją do swoich domów, aby napełnić nimi kropielnice przy wejściu do mieszkania i przechować ją na wypadek np. różnych zagrożeń, niebezpieczeństw (by wtedy pokropić nią domy i dobytek). W kościołach napełnia się naczynia przy wejściu wodą święconą, której nie było tam od Wielkiego Czwartku.

4. Liturgia Eucharystyczna – każda Msza św. jest uobecnianiem Paschy Chrystusa: Jego śmierci i Zmartwychwstania. Jednak Msza św. Wigilii Paschalnej jest „matką” wszystkich Mszy świętych. Jest poniekąd najważniejszą Eucharystią w całym roku. Chrześcijanie całemu światu ogłaszają radosną wieść: otrzyjcie już łzy, śmierci została zadana śmierć!!! Światło Zmartwychwstałego rozjaśnia mroki nocy, napełnia ciemności ludzkich serc.

Źródło